Polityka historyczna - umiejętne połączenie pamięci z niepamięcią.

^{Anna Maria Anders – sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, pełnomocnik Rządu ds. dialogu międzynarodowego, córka generała Władysława Andersa i Iryny Jarosewycz, jakiś czas temu wypowiedziała się na temat tzw. "ludobójstwa":}

We współczesnej Ukrainie społeczeństwo, zwłaszcza młodzi ludzie, wciąż nie wiedzą, na czym polegała tragedia polskich mieszkańców Wołynia i Galicji Południowo-Wschodniej, którzy masowo ginęli nie tylko z rąk OUN-UPA, ale również swoich ukraińskich sąsiadów. - Myślę, że to dobrze, że wreszcie powiedzieliśmy, że to było ludobójstwo.

^{No cóż, prawda – to jedno, a nasze wyobrażenia o prawdzie – to zupełnie co innego. Nie będziemy tu pisać o setkach fałszerstw, które popełniono, żeby ukształtować w polskiej świadomości fałszywy obraz wydarzeń. O dziesiątkach fałszywych zdjęć, o fałszywych „wspomnieniach”, o przeinaczaniu treści źródeł, o działalności Edwarda Prusa, Aleksandra Kormana, Tadeusza Zaleskiego „Isakowicza” oraz innych „historyków”. To wszystko jest tematem na dziesięciotomową monografię, a nie na krótki artykuł. Tutaj chcemy tylko zapytać, dlaczego Anna Maria Anders musi być w swych wypowiedziach tak bardzo „antybanderowska”?}

^{Może nawet sama pani minister nie wie, czym naprawdę była ukraińsko-polska tragedia z lat 1918-1947?   A może dobrze wie, lecz nie może o tym mówić? Może musi być bardziej katolicka od papieża i bardziej „antybanderowska” od przeciętnego Polaka?}

^{Rodzina pani Anny Marii Anders jest wyrazistym symbolem tej  tragedii. Najpierw, w roku 1918 i przez caly okres polskiej okupacji - tragedii ukraińskiej, a dopiero później - podczas II wojny swiatowej, również tragedii polskiej. Historia tej rodziny, jak mało której, pokazuje czym naprawdę był ten konflikt. Pokazuje, jak mocno zafałszowane jest wyobrażenie o rzeczywistości tamtych lat w polskim społeczeństwie.}

Dziadek i babcia Anny Anders

Mykoła Jarosewycz - duchowny  greckokatolicki, przez kilka lat służył jako kapelan ukraińskich żołnierzy w armii austriackiej. W przeddzień upadku Austro-Węgier i proklamowania Zachodnio-Ukraińskiej Republiki Ludowej rodzina Jarosewyczów  powróciła do rodzinnego Przykarpacia, gdzie o. Mykoła był kapelanem Legionu Ukraińskich Strzelców Siczowych w Kolomyji, a później   ponownie proboszczem w wioskach w  Bryń  i Sapogów  kolo Halicza.

Ołena z Nyżankiwskich pochodząca z wielce zasłużonego dla Ukrainy rodu,  jaki wydal na świat wielu wybitnych kompozytorów i znanych duchownych, rodzona siostry wybitnego ukraińskiego dyrygenta, kompozytora i działacza społeczno-politycznego Ostapa Nyżankiwskiego.

Ojciec Ostap Nyzhankivskych z żoną Haliną, najstarszy syn Nestor (po lewej) i młodszy Bohdan. Zdjęcie zrobione podczas pierwszej wojny światowej. Obaj synowie ubrani są w mundury Strzelców Siczowych (legion ukraiński w  armii austriackiej). Strzelcem Siczowym byl rowniez  trzeci syn Ostapa, Stepan.  Sam Ostap Nizhankivsky w 1914 r. złożył przysięgę     ukraińskiego żołnierza w 1914 roku, w Stryju.

^{Brata Ołeny - babci Anny Marii  Anders  - Ostapa Nyżankiwskiego, grekokatolickiego duchownego, ukraińskiego kompozytora, Polacy zamordowali już w roku 1919. Mało tego, że zamordowali, to jeszcze rozkradli dorobek życia całej rodziny Nyżankiwskich.}

^{Osipa Bobykiewycz (rodzona siostra babci Anny Anders) tak wspominała tamte wydarzenia:}

^{...ledwie go rozstrzelali, natychmiast kilkadziesiąt furmanek z żołnierzami zajechało przed dom w Zawadowie. Gospodarstwo było wielkie, było co brać. Zabrali całą trzodę chlewną, bydło, kury, zboże - do ostatniego źdźbła słomy. Zabrali wszystkie wozy, dorożkę, wszelki sprzęt gospodarczy. Zabrali fortepian, meble, pościel i nawet bieliznę. Nuty porozrzucali i zadeptali...}

^{Matka Anny Anders była w młodości aktywną płastunką (Płast – nacjonalistyczne harcerstwo ukraińskie). Płast był organizacją, którą polskie władze uważały za antypolską, i która została zdelegalizowana w Galicji w roku 1930, a na Wołyniu już w roku 1928. Ciocia Anny - Tetiana (rodzona siostra mamy) też należała do Płasta i aktywnie się tam udzielała. W Płaście gromadziły się ukraińskie dzieci, żeby uczyć się historii Ukrainy i ukraińskiego języka, a także pielęgnować ukraińskie tradycje i ukraińską kulturę -czyli robić to, czego polska władza okupacyjna zabraniała.}

^{Iryna Jarosewycz czyli Renata Bogdańska, później Irena Anders. Słowik II Korpusu.} 

^{Mama Anny Marii Anders. Ukrainka z nacjonalistycznej rodziny.} 

^{W młodości ukraińska nacjonalistka, później zasłużona działaczka polonijna i niepodległościowa.}

^{Wujek Anny Anders – Anatol, rodzony brat mamy - był płastunem nie tylko we wczesnej młodości, ale również w dorosłym życiu, także wtedy, kiedy organizacja była już w Polsce zdelegalizowana, a przynależność do niej karana więzieniem. Anatol Jarosewycz działał w płastowym kureniu "Czarnomorcy" - najważniejszym z płastowych kureni w Ukrainie. Ten kureń był mocno powiązany z OUN - podczas wojny 19 chłopców z tego kurenia zginęło walcząc w UPA, wielu innych wstąpiło do Dywizji „Hałyczyna”.}

Pierwszy z lewej w drugim szeregu najbliższy wuj Anny Marii Anders, brat matki –Anatol.

W pierwszym szeregu pośrodku Roman Szuchewycz

^{Kureń „Czarnomorcy”, po delegalizacji Płastu, przeszedł do głębokiej konspiracji i działał nadal. W tym kureniu Anatol zaprzyjaźnił się z Romanem Szuchewyczem, a przez niego zaprzyjaźnił się ze Stepanem Banderą. Anatol Jarosewycz brał czynny udział w agitacji nacjonalistycznej na Wołyniu, zachowały się sprawozdania z zebrań, w których o tym mowa - wraz z notatką, że Jarosewycz w nich uczestniczył wraz z Romanem Szuchewyczem. Wuj Anny Anders był ukraińskim patriotą, czyli nacjonalistą, a jego działalność wymierzona była przeciwko polskiej okupacji Ukrainy.}

^{Trzej synowie zamordowanego przez Polaków wujka - Ostapa - Nestor Stepan i Bohdan - walczyli w szeregach Ukraińskiej Armii Halickiej. Jeden z tych braci - wujek pani Anny - Stepan był uczestnikiem pierwszego kongresu OUN podczas którego wygłosił odczyt p.t. "Державний устрій Української національної держави" (Ustrój Ukraińskiego Państwa Narodowego).}

^{Po kongresie został wybrany na członka Sądu Głównego OUN, a także był redaktorem naczelnym prasowewgo organu OUN  "Rozdbudowa Nacji", a  w kwietniu 1931 roku został mianowany krajowym prowydnikiem OUN na zachodnich ziemiach ukraińskich, ale wkrótce zmarł w wyniku ciężkiej choroby w mieście Stryj.}

^{Inny wujek pani Anny - Omelian (syn brata babci - Piotra Nyżankiwskiego) - był autorem muzyki do hymnu OUN : " Зродились ми великої години". Pieśń „Czerwona Kalina”, uznawana za hymn UPA, to stara pieśń strzelców siczowych. Hymn OUN to inna pieśń – skomponowana właśnie przez wuja Anny Marii Anders. Chętni mogą posłuchać.}

Nieco uwspółcześnione, piękne wykonanie Hymnu OUN.

Utwór ten został skomponowany przez wuja Anny Marii Anders.

^{Władysław Anders, ojciec Anny Marii, był gorącym zwolennikiem sojuszu polsko-ukraińskiego. Żołnierzy dywizji „Galicja” uratował od śmierci, argumentując wobec aliantów, że „dywizjoniści” jako polscy obywatele nie mogą być wydani w ręce sowietów. Ich dowódcę Pawło Szandruka odznaczył w 1965 roku Krzyżem Virtuti Militari.} 

^{O odznaczeniu Szandruka, Jerzy Giedroyć pisał tak:}

^{Szandruk jest w nędzy i bardzo stary. Myślę, że wzięcie go w obronę przez Polaków jest nie tylko obowiązkiem, ale to może mieć duży rezonans wśród Ukraińców i naprawi tę londyńską głupotę.}

^{Byc może nikt z rodziny pani Annie o tym wszystkim nie opowiadał, być może nie chce pamiętać, a być może pamięta, ale nie może...}

^{Jakby nie było - wielka szkoda, gdyby pamiętała i zechciała podzielić się z Polakami prawdziwą historią swojej rodziny, mogłaby choć troszkę otworzyć im oczy...}

^{Ot tak... Właśnie tak zagmatwana jest ta nasza ukraińsko-polska historia ... Właśnie tak skomplikowane są polsko-ukraińskie sprawy. Dla pani Anny Anders OUN i UPA to terroryści i "ludobójcy".} 

^{Dla jej ojca to byli sojusznicy w walce ze wspólnym wrogiem, a dla jej ukraińskich krewnych to bohaterowie...}

P.S.

Wszystkich zainteresowanych zglebieniem wiedzy o rodzinie Nyzankiwskich,

^{polecamy odwiedzenie tego muzeum w Stryju:}

МУЗЕЙ РОДИНИ НИЖАНКІВСЬКИХ

Львівська область 
м. Стрий 
вул. Валова, 11 

Тел.: +38 (063) 193-41-78

https://www.karpaty.info/ua/uk/lv/st/stryj/museums/music/

                                                                                                                             Dobrodziej